โรคติดเชื้อโควิด 19 และโรคเบาหวานมีความสัมพันธ์กันในหลายด้าน ตั้งแต่เริ่มมีการระบาดก็มีการเก็บข้อมูลและรายงานกรณีศึกษาน่าสนใจออกมาเป็นระยะ เมื่อต้นปีมีรายงานกรณีศึกษาที่น่าสนใจพร้อมกับการทบทวนวรรณกรรม สรุปสิ่งที่น่าสนใจมีดังนี้
- การติดเชื้อ COVID-19 มีรายงานว่าพบทำให้เกิด new-onset diabetes ได้ โดยเบาหวานที่พบมีหลากหลายรูปแบบ ในรายงานเมื่อเดือนมกราคมพบผู้ป่วยที่ไม่เคยเป็นเบาหวานมาก่อนแต่มาด้วยอาการ DKA และตรวจพบว่าติดเชื้อ COVID-19 รายนี้สรุปผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการพบว่าเป็นเบาหวานลักษณะที่เป็น non-autoimmune insulinopenic reminiscence of fulminant diabetes และพบว่ามี idiopathic severe and transient form of insulin resistance ร่วมด้วยซึ่งไม่สามารถอธิบายจากปัจจัยด้านตัวผู้ป่วย ยาที่รักษาหรือความรุนแรงของโรคได้
- เริ่มมีข้อมูลมากขึ้นว่า pancreatic islets อาจเป็นหนึ่งในอวัยวะที่ได้รับผลกระทบจากการติดเชื้อ COVID-19 ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทั้งในด้านของ insulin secretion and action ซึ่งไม่ขึ้นกับ autoimmune-mediated injury ดังนั้นในตอนนี้จึงยังสรุปไม่ได้ว่าเบาหวานในรูปแบบนี้ซึ่งสัมพันธ์กับการติดเชื้อ SARS-CoV-2 จะจัดให้เป็น novel phenotype หรือไม่
- ภาวะ insulin resistance ที่เกิดในช่วงที่มีการติดเชื้อ COVID-19 นั้นจากข้อมูลในปัจจุบันน่าจะเป็นเพียงชั่วคราว แต่สภาวะ insulin deficiency นั้นยังสรุปไม่ได้ว่าจะเป็นชั่วคราวหรือถาวร
- ในรายงานกรณีศึกษานี้เมื่อพบปัญหา insulin resistance ในช่วงที่มีการติดเชื้อ COVID-19 การให้ metformin อาจช่วยลดภาวะดื้ออินซูลินในช่วงติดเชื้อลงได้บ้าง
ถึงปัจจุบันยังมีเรื่องที่ต้องรวบรวมอีกมากเพื่อทำความเข้าใจเรื่องเบาหวานกับการติดเชื้อ COVID-19 ให้มากขึ้น ปัจจุบันทั่วโลกมี CoviDIAB Project ที่กำลังรวบรวมข้อมูลนี้เป็น Global registry อยู่ ผู้สนใจเข้าร่วมสามารถเข้าไปที่เว็บไซต์ http://covidiab.e-dendrite.com
คำแนะนำในการดูแลเรื่องเบาหวานกับการติดเชื้อ COVID-19 จึงแนะนำให้ตรวจระดับน้ำตาลในเลือดทุกรายที่พบว่าติดเชื้อ COVID-19 ไม่ว่าผู้ป่วยจะมีประวัติว่าเป็นเบาหวานหรือไม่ก็ตาม เนื่องจากหากไม่เคยเป็นเบาหวานมาก่อนก็อาจพบเบาหวานร่วมกับการติดเชื้อ COVID-19 ได้ซึ่งอาจมาด้วยอาการ DKA ได้ และในรายที่เป็นเบาหวานอยู่แล้วก็ต้องระวังทั้งการรักษาที่อาจได้รับยาสเตียรอยด์หรือตัวโรคเบาหวานเองเมื่อติดเชื้อ COVID-19 ก็อาจพบปัญหา insulin resistance จนต้องใช้อินซูลินในปริมาณสูงเพื่อควบคุมน้ำตาล และในระยะยาวต้องติดตามการเปลี่ยนแปลงของเบาหวานต่อเนื่อง
ผู้สนใจสามารถเข้าไปอ่านและ download fulltext ของกรณีศึกษานี้ได้ฟรีตามลิ้งค์ https://clinical.diabetesjournals.org/content/early/2021/04/09/cd20-0127.full-text.pdf
